SILABI
MATA KULIAH USHUL AL-FIQH II
STEI YO KELAS REGULER
PERTEMUAN I: 20 Mei 2010, KONTRAK BELAJAR, PENYAMPAIAN SYLABI DAN PEMBAGIAN TUGAS KELOMPOK.
- Metode Penemuan Hukum
1. Metode Literal
2. Metode Maknawiyah
3. Metode Penyelerasan
KISI-KISI MATA KULIAH (SEBELUM MID TERM)
MATA KULIAH USHUL FIQH II METODE PENEMUAN HUKUM
PERTEMUAN: II, 27 Mei 2010
1. Metode Literal
a. Takwil
b. Tafsir
1.a. Lafal-lafal al-Qur’an dan Hadis
1) Jelas atau tidaknya sebuah lafal
(1) Lafal yang jelas : a. zahir b. Nass c. Mufassar d. Muhkam
(2) Lafal yang tidak jelas: a. Khafi b. Musykil c. Mujmal d. Mutasyabih
Kelompok: I: 49-45
Buku rujukan :
M. Abu Zahrah, Usul al-Fiqh. (Cairo : Dar al-Fikr al-Arabiy), hlm. 90-109
Abdul Wahab Khallaf,Ilmu Usul al-Fiqh, (Mesir : An-Nasr, 1956), hlm.189-208
Wahbah az-Zuhaily, Usul al-Fiqh al-Islamiy, (Damaskus ;Dar al-Fikr, 1986, jilid I, hlm. 317-344 dan buku-buku lain yang relevan
PERTEMUAN: III, 3 Juni 2010
2.a.Lafal-lafal al-Qur’an dan Hadis
1) Cara lafal menunjukkan Makna
(1) Hanafiyah/Fuqaha a. Dalalah al-Ibarah b. Dalalah al-Isyarah .
c. Dalalah al-Dalalah d. Dalalah al-Iqtida
(2) Syafi’iyah/Mutakallimin
a. Mantuq : Sarih dan Ghairu Sarih
b. Mafhum : Al-Muwafaqah dan. al-Mukhallafah
Kelompok II: 44-40
Buku Rujukan:
M. Abu Zahrah, Usul al-Fiqh. (Cairo : Dar al-Fikr al-Arabiy), hlm. 110-122
Abdul Wahab Khalaf,Ilmu Usul al-Fiqh, (Mesir : An-Nasr, 1956), hlm. 164-
183
Wahbah az-Zuhaily, Usul al-Fiqh al-Islamiy, (Damaskus ;Dar al-Fikr, 1986,
jilid I, hlm. 348-374 dan buku-buku lain yang relevan
PERTEMUAN: IV, 10 Juni 2010
3.a. Luas sempitnya cakupan makna
(1) Lafal umum (2) Lafal Mutlaq (3) Hakiki (4) Muradif (5) Lafal Khusus
(6) Lafal Muqayyad (7) Majazi (8) Musytarak
Kelompok:III: 39-35
Buku Rujukan :
M. Abu Zahroh, Usul al-Fiqh. (Cairo : Dar al-Fikr al-Arabiy), hlm. 123-144
Abdul Wahab Khalaf,Ilmu Usul al-Fiqh, (Mesir : An-Nasr, 1956), hlm. 210-229
Wahbah az-Zuhaily, Usul al-Fiqh al-Islamiy, (Damaskus ;Dar al-Fikr, 1986, jilid I, hlm. 204-217,234-283,292-309 dan buku-buku lain yang relevan
PERTEMUAN: V, 17 Juni 2010
4.a. Formula taklif (1) Perintah (amr) (2) Larangan (nahi)
Kelompok IV: 34-30
Buku Rujukan :
M. Abu Zahrah, Usul al-Fiqh. (Cairo : Dar al-Fikr al-Arabiy), hlm. 139-144
Wahbah az-Zuhaily, Usul al-Fiqh al-Islamiy, (Damaskus ;Dar al-Fikr, 1986, jilid I, hlm. 218-242 dan buku-buku lain yang relevan
PERTEMUAN: VI, 24 Juni 2010
1. METODE MAKNAWIYAH
A. Maqasidu as-Syari’ yang memuat tujuan Allah dan Rasul dalam merumuskan hukum Islam (4) dan Pembagian Kemaslahatan (3) dan arti pentingnya mempelajari maqasidu as-Syari’.
Rujukan:
As-Syatibi, Al-Muwafaqat, Mesir : at-Tijariah, Jilid II, p.5-323
Abu Zahrah, Usul al-Fiqh, Cairo, 1958, 289-300
Abd. Wahab Khalaf, ‘Ilmu Usul al-Fiqh, Mesir,tt,p.197-210
Kelompok: V: 29-24
PERTEMUAN: VII, 1 Juli 2010
2. METODE PENYELARASAN
A. Nasakh
1. Pengertian nasah dan syarat-syaratnya
Abu Zahrah, Usul al-Fiqh, Cairo, 1958, 146-151
Abd. Wahab Khalaf, ‘Ilmu Usul al-Fiqh, Mesir,tt,p.222-6
2. Pendapat Ulama sekitar Nasakh
Abu Zahrah, Usul al-Fiqh, Cairo, 1958, 151-55
Abd. Wahab Khalaf, ‘Ilmu Usul al-Fiqh, Mesir,tt,p.226-29
Dan buku-buku lain yang relevan
Kelompok VI: 23-19
PERTEMUAN: VIII: 8 Juli 2010
B. Ta’arud dan Tarjih
1. Pengertian dan sebab munculnya periode tersebut
Khudari Bik, Usul Fiqh, Mesir : Rahmaniah, 1933, p. 443-446
Abu Zahrah, Usul al-Fiqh, Cairo, 1958, 244-48
Abd. Wahab Khalaf, ‘Ilmu Usul al-Fiqh, Mesir,tt,p.229-32
2. Pendapat Ulama disekitar Ta’arud dan Tarjih
Khudari Bik, Usul Fiqh, Mesir : Rahmaniah, 1933, p. 443-454
Dan buku-buku lain yang relevan
Kelompok VII: 18-14
PERTEMUAN: IX, 15 Juli 2010
3. MUJTAHID/IJTIHAD
A. 1. Definisi, dasar hukum dan pembagiannya
Abu Zahrah, Usul al-Fiqh, Cairo, 1958,p. 301
Khudari Bik, Usul Fiqh, Mesir : Rahmaniah, 1933, p. 454
Abd. Wahab Khalaf, ‘Ilmu Usul al-Fiqh, Mesir,tt,p. 216-18
2. Syarat mujtahid dan Tingkatan Mujtahid
Khudari Bik, Usul Fiqh, Mesir : Rahmaniah, 1933, p. 454-68
Abu Zahrah, Usul al-Fiqh, Cairo, 1958, 302-19
Abd. Wahab Khalaf, ‘Ilmu Usul al-Fiqh, Mesir,tt,p.218-21
3. Metode Ijtihad dalam kontek modern
Fazlur Rahman, Islam , Bandung : Pustaka, 1984, p. 154-166
NJ. Coulson, Hukum Islam dalam Prespektif Sejarah, Jakarta : P3M, p. 191-212, 235-251
M. Iqbal, Membangun Kembali Alam Pikiran Islam, Jakarta : Bulan Bintang, 1983
Dan buku-buku lain yang relevan.
KelompokVIII: 13-9
PERTEMUAN: X: 22 Juli 2010
B. Fatwa
1. Definisi dan Kedudukannya dalam Ijtihad
Abu Zahrah, Usul al-Fiqh, Cairo, 1958,p. 319-20
Khudari Bik, Usul Fiqh, Mesir : Rahmaniah, 1933, p. 472
2. Syarat-syarat Fatwa/Mufti
Abu Zahrah, Usul al-Fiqh, Cairo, 1958,p. 320-3
Khudari Bik, Usul Fiqh, Mesir : Rahmaniah, 1933, p. 472
3. Persoalan-persoalan tentang perubahan fatwa
DR. Yusuf Qaradawi, Keluwesan dan Keluasan Syari’at Islam, Jakarta: Pustaka Firdaus, 1996
Dan buku-buku lain yang relevan
Kelompok IX: 8-4
PERTEMUAN: XI: 29 Juli 2010
C. Ittiba’, Taqlid, dan talfiq
Abu Zahrah, Usul al-Fiqh, Cairo, 1958,p. 317
Khudari Bik, Usul Fiqh, Mesir : Rahmaniah, 1933, p. 469-471
Fazlur Rahman, Islam , Bandung : Pustaka, 1984, p. 1-33
NJ. Coulson, Hukum Islam dalam Prespektif Sejarah, Jakarta : P3M, p.212-24
Kelompok X: 3-1